Read the book: «Şlyapalı Mauqli», page 3

Canəli qəhqəhə çəkdi. Keçib stol arxasında üz-üzə əyləşdilər. Bir azdan Fəxrəndə əlində dolu padnos içəri girdi.

– Axşamınız xeyir, Canəli qardaş. Xoş gəlmisiz, – dedi və armudu stəkanlardakı ətirli çayı, vazalardakı qəndi, konfeti süfrəyə düzdü. Çıxanda şıltaqlıqla ərinin dazını çırtmalayıb əlavə etdi:

– Soyutmayın, için, te-de-dir.

Canəlinin bu sözə mat qaldığını görən Cəbrayıl xırdaladı:

– Te-de – təzə dəm deməkdir. Biz evdə arvad-uşaqla həmişə belə yığcam danışırıq. Məsələn, mən hamamdan çıxanda Fəxrəndə deyir – he-te – yəni: həmişə təmizlikdə. Mən də cavab verirəm: Çe-çe –

Çox sağ ol. Axı, hər şeyi uzun-uzadı söyləməyə adamın hövsələsi çatmır. İdarədə kassirdən maaş alanda qısaca deyirəm: A-be-ve!

– Allah bərəkət versin? – deyə Canəli soruşdu.

– Hə… görürsən, sən də öyrəndin… Çe-se – çayını soyutma.

Cəbrayılın söhbətlərindən Canəlinin kefi xeyli duruldu. Özlüyündə bu mehribanlığa həsəd apardı və

inandı ki, dərdini danışsa, qonşusu onun da tez-tez hirslənməyinin qabağını almağa bir yol göstərəcəkdir.

– Bilirsən, Cəbrayıl, sənin yanına gəlməkdə məqsədim…

–

Bilirəm!

–

deyə

kişi

sözü

onun

ağzından

qapdı.

–

Aa-he-de – arvadın arvadıma hamısını danışıb. Son vaxtlar Yaxşıxanımla yola getmirsiz. Sözünüz çəp gəlir. Sən də hər şeyi ürəyinə salırsan, hirslənirsən. Ancaq fikir eləmə. Sənin əsəblərini sakitləşdirmək mənim boynuma!

– Axı, necə?

Cəbrayıl əlini qaldırıb yuxarıdan-aşağı dazını sığalladı:

– Bunu görürsən? Hamısını səhhətimə qurban vermişəm. Diqqətlə qulaq as: evdə, idarədə xətrinə

toxunan bir söz desələr, tez özündən çıxıb cavab qaytarma.

– Bəs neyləyim?

– Əvvəlcə yüz əlli qram su iç. Başının ortasından bir tük çəkib çıxar. Sonra da lopuq vur, vəssalam!

Hirsin soyumasa gəl çe-qe-ke – çək qapazı kəlləmə.

Cəbrayıl bu sözləri elə ciddi deyirdi ki, inanmamaq olmazdı. Canəli gözlərini döydü.

– Axı, yüz əlli qram suyun, başdan tük çıxarmağın, lopuq vurmağın hirsin soyumasına nə dəxli var?

– Var! – Cəbrayıl qətiyyətlə cavab verdi. – Onunçun ki, əvvələn, suyu içəndə daxildəki bütün hirsin sıxılıb qalxır gələndə. Çıxardığın tükün yerində balaca bir deşik açılır. Elə ki, ovurdunu şişirib guppuldadırsan… yüksək təzyiq nəticəsində hirsin o xırdaca deşikdən yol tapıb fısqırır bayıra. Olursan rahat…

5

– Bəlkə saçımı dartanda tükün ikisi-üçü birdən qopdu?

– O daha yaxşı! Deşiklərin sayı nə qədər çox olsa, hirsin də o qədər tez çıxar bayıra.

… Evə qayıdandan sonra Canəli ha gözlədi ki, Yaxşıxanım ona bir ağır söz desin, olmadı, Cəbrayılın üsulunu təcrübədən keçirmək sabaha qaldı.

* * *

Səhərisi istirahət günü idi. Canəli şuluqluq salmağa bir bəhanə axtarırdı. Nahar eləyəndə hər ehtimala qarşı stəkanı su ilə doldurub yanında hazır qoymuşdu. Yaxşıxanımın tərs-tərs ona baxaraq ətrafında dolandığını görən kişi, qəsdən dilinə acılıq qatıb dedi:

– Nə olub, yenə sir-sifətin qıcqırmış xəmirə dönüb?

Arvad fövrən doxsan dərəcə fırlanıb gözlərini bərəltdi:

– Elə bu qalmışdı? Piyaniskələr kimi təkbaşına oturub araq içəsən? Heç utanmırsan?

Canəli heyrətdən az qala divara yapışdı:

– Aaz… sən nə danışırsan? Gəl dadına bax, gör, bu araqdır? Məni niyə hövsələdən çıxarırsan?

Arvad dediyindən dönmədi:

– Yəni o zəhrimarın iyini də hiss eləmirəm? Burnum xarab olub?

– Sənin burnun yox, hələ axtarsan…

Canəli sözünün dalını yaman qəliz gətirəcəkdi, uddu.

– Üzünü o yana çevir! – deyə qışqırdı. Kişi yaman hirslənmişdi. Tez stəkanı qaldırıb suyu içdi.

Başından tük çəkdi. Lopuq vurdu. Sonra gözlərini yumaraq bu eksperimentin nəticəsini gözlədi. Cəbrayıl düz deyirmiş: yavaş-yavaş hirsi yatdı… İçərisində sanki nanə-cövhərli konfet əridi, sərinliyi canına yayıldı…

O gündən başlayaraq Canəli evdə, işdə bu orijinal müalicə üsulunu tez-tez tətbiq etdi və həmişə də

müsbət təsirini gördü. Əsəbləri sakitləşdi, qan təzyiqi qaydasına düşdü. Ancaq Yaxşıxanım əvvəlki vəziyyətdə qalmışdı. Nəhsliyindən əl çəkmirdi. İndi Canəlinin arvadına yazığı gəlirdi.

… Bir dəfə hər şey korlandı. Təqsir Yaxşıxanımda oldu. Canəli yenə hirslənmişdi. Növbəti müalicə

üsulunu tətbiq etmək istəyəndə, arvadın üstünə çımxırdı:

– Üzünü o yana çevir! İşim var!

Yaxşıxanımın tərs damarı tutmuşdu.

– Çevirmirəm! – dedi.

Müalicəni gecikdirdi. Canəli suyu içmişdi. Ancaq arvadın gözləri qabağında başından tük dartmağı, lopuq vurmağı arına sığışdırmadı. Rejimi pozuldu. Qan təzyiqi yenə kəlləçarxa qalxdı. Belə hikkəli arvadı olan kişi üçün Cəbrayıl binəva neyləyə bilərdi?!

* * *

Yaxşıxanımdan çıxmayan iş. Bir axşam heç gözlənilmədən gəlib əri ilə üzbəüz oturdu. Qaşqabağını gizlətməyə çalışaraq gülümsündü:

– Səndən bir xahişim var, – dedi.

Canəli ehtiyatı əldən vermədi:

– Gözlə, bu dəqiqə gəlirəm. – O, cəld qalxdı, mətbəxə keçdi, stəkanı su ilə doldurub geri qayıtdı. –

Hə, indi de görüm xahişin nədir?

Qadın udqunub sözə başladı:

– Gəl, bilirsən neyləyək… evdə… ər-arvad təhlükəsizliyi aylığı keçirək.

– O nə olan şeydir?

– Bir ay bir-birimizin xətrinə dəyməyək. Can deyib, can eşidək. Hansımızın nə xahişi olsa, sözsüz yerinə yetirək. Misal üçün, səhər sən evdən çıxanda mən tapşıracağam: “Canəlican, işdən gələndə bir dəstə qızılgül alıb gətirərsən”. Sən də gülə-gülə cavab verəcəksən: “Yaxşıxanım xanım, belə mənim bu gözlərim üstə!”

Canəli fikrə getdi:

– Düzünü de, dünən-bu gün Cəbrayılgildə olmamısan?

6

Qadın təbəssümünü güclə gizlətdi:

– Nə bildin?

– Belə şeylər ondan çıxar. Aaz, ağlını başına yığ. Ər-arvad təhlükəsizliyi aylığı nədir?