Słownik biograficzny profesorów uniwersytetów Drugiej Rzeczypospolitej. Uniwersytet Poznański

Słownik biograficzny profesorów uniwersytetów Drugiej Rzeczypospolitej. Uniwersytet Poznański jest efektem realizacji grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Na całość publikacji składa się sześć części, każda z nich dotyczy jednego z sześciu uniwersytetów, które funkcjonowały w Polsce w okresie międzywojennym. Były to: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Poznański i Katolicki Uniwersytet Lubelski. Pięć pierwszych uniwersytetów było uczelniami państwowymi, szósty funkcjonował jako placówka prywatna. W większości były to uniwersytety o dużych tradycjach, najstarszy z nich, UJ, powstał w 1364 r. Utworzony w 1919 r. Uniwersytet Poznański był ukoronowaniem czterystuletnich starań o zorganizowanie samodzielnego polskiego uniwersytetu w Poznaniu. W środowisku elit Wielkopolski myśl o powołaniu uczelni o charakterze uniwersyteckim stale powracała przez cały ten okres. Pierwszą jej emanacją była powstała w 1519 r. Akademia Lubrańskiego.

W każdej części Słownika znalazły się biogramy profesorów, którzy na danej uczelni kierowali katedrami. Wiązało się to z ich równoczesną nominacją na profesora nadzwyczajnego lub zwyczajnego. Łącznie w publikacji zamieszczono 953 biogramy, w części dotyczącej UP jest to 159 biogramów. W każdej części Słownika znajduje się obszerny wstęp. Zadaniem wstępu jest wyjaśnienie zasad, na jakich zostały skonstruowane biogramy, także wprowadzenie czytelnika w skomplikowaną materię funkcjonowania międzywojennych uniwersytetów i miejsca w nich kierujących katedrami profesorów. Ostatnia z części wstępu zawiera analizę danych zaczerpniętych z biogramów znajdujących się w danym tomie, co ma pokazać możliwości, jakie daje Słownik w dalszych badaniach nad kadrą akademicką. Ten fragment ma także pozwolić czytelnikowi na spojrzenie na pojedynczych profesorów jako na część większej zbiorowości.

Słownik zawiera szczegółowe (wcześniej często zupełnie nieznane) informacje życiorysowe. Dotyczą one głównie drogi naukowej i zawodowej profesorów, w biogramach czytelnik znajdzie jednak również liczne informacje odnoszące się do innych obszarów życia, w tym rodziny bohaterów publikacji. W nagłówku każdego biogramu umieszczono zapis informujący o katedrze kierowanej przez danego profesora, także o nazwie wydziału, w ramach którego katedra funkcjonowała. Biogramy we wszystkich częściach Słownika opierają się na identycznym schemacie. Składa się on z 16 punktów, w każdym z nich został podjęty oddzielny wątek z życiorysu profesorów. Bezpośrednio pod każdym biogramem znajduje się informacja o źródłach i literaturze przedmiotu dotyczących danej osoby. Umieszczono tu tylko wybrane najważniejsze wykorzystane pozycje. Zdecydowana większość biogramów powstała na bazie źródeł archiwalnych, stąd ich zdecydowana przewaga w wykazach. Autorzy w szerokim zakresie korzystali zarówno z archiwów krajowych (szczególnie Archiwum Głównego Akt Dawnych, Archiwum Akt Nowych, Centralnego Archiwum Wojskowego, archiwów uczelni funkcjonujących w okresie międzywojennych, archiwów uczelni powstałych po II wojnie światowej, Archiwum Polskiej Akademii Nauk), jak i z archiwów zagranicznych (szczególnie ukraińskich, litewskich, austriackich, niemieckich i włoskich).