Meritum. Pomoc społeczna

Książka kompleksowo omawia tę część systemu zabezpieczenia społecznego, jaką jest pomoc społeczna. Mowa tu nie tylko o pomocy finansowej, ale też rzeczowej czy usługowej. Jej celem jest pomoc człowiekowi znajdującemu się w trudnej sytuacji życiowej, której samodzielnie przezwyciężyć nie może. Świadczenia często pobierane okresowo umożliwiają mu zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych.

W publikacji omówiono m.in. następujące zagadnienia:

 • warunki, jakie trzeba spełniać, aby otrzymać określoną formę pomocy (z podstawowym kryterium, jakim jest dochód – jak go ustalić, obliczyć, udokumentować), oraz powody, z których uprawniony traci prawo do pomocy społecznej;

 • świadczenia pieniężne: zasiłek stały (wysokość, okres zasiłkowy, omówienie zakazu łączenia świadczeń), zasiłek okresowy, zasiłek celowy (zakres pomocy, postacie zasiłku: przyznany w zw. z losowym zdarzeniem, klęską żywiołową, bilet kredytowany), pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie (m.in. dla osób opuszczających placówki socjalne różnego typu – porównanie warunków uzyskania pomocy w zależności od placówki i okresu pobytu w niej), na kontynuowanie nauki; kiedy pomocy się nie udziela albo zawiesza jej udzielanie;

 • świadczenia niepieniężne: posiłki, schronienie, mieszkanie chronione, ośrodki wsparcia – pomoc dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, środowiskowe domy pomocy społecznej dla osób zaburzeniami psychicznymi, pobyt w domu pomocy społecznej;

 • procedury w sprawach poszczególnych świadczeń, weryfikację świadczeń (w tym świadczenia nienależnie pobrane, zwrot świadczeń);

 • zasady tworzenia domów pomocy społecznej; prowadzenie placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i starszym;

 • zasiłek pielęgnacyjny: kto jest uprawniony, przesłanki nabycia prawa do zasiłku – m.in. orzeczenie o niepełnosprawności, jej stopień, wysokość zasiłku;

 • świadczenie pielęgnacyjne: kto jest uprawniony (omówienie dla poszczególnych podmiotów), warunki nabycia, opieka nad niepełnosprawnym (rezygnacja z zatrudnienia, niepodejmowanie zatrudnienia a status osoby bezrobotnej), przesłanki utraty uprawnienia, prawo do wcześniejszej emerytury; prawo do świadczeń na pokrycie wydatków związanych z opieką nad niepełnosprawnym za granicą;

 • świadczenie wychowawcze (Program 500+): warunki nabycia, procedura, składanie wniosków, okres pobierania, dodatek dla rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka;

 • piecza zastępcza: rodzaje pieczy i jej finansowanie oraz zasady umieszczania dzieci w pieczy zastępczej;

 • koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego: m.in. zasada jednego ustawodawstwa, niekumulowanie świadczeń, decyzja o przyznaniu świadczenia w sytuacji podlegania ustawodawstwu innego państwa, reguły pierwszeństwa wypłaty świadczeń rodzinnych;

 • specjalny zasiłek opiekuńczy: sytuacja osoby sprawującej opiekę i wymagającej opieki;

 • dodatki mieszkaniowe: kiedy przysługują, w jakiej wysokości; procedury przyznawania, wypłaty, wstrzymania i zwrotu dodatku;

 • świadczenia z funduszu alimentacyjnego: warunki nabycia prawa do świadczeń, procedura przyznawania i wypłaty (organ właściwy ws. przyznania świadczenia, okres wypłaty, nienależnie pobrane i zwrot – procedura ustalania); działania wobec dłużników alimentacyjnych;

 • ochrona osób doświadczających przemocy w rodzinie: procedura "Niebieskiej Karty", odebranie dziecka przez pracownika socjalnego, zaświadczenie lekarskie dla ofiary przemocy, zadania jednostek samorządu terytorialnego – gminne zespoły interdyscyplinarne;

 • wymagania, jakie musi spełniać pracownik socjalny (kwalifikacje i specjalizacja w zawodzie), uprawnienia;

 • niektóre rozdaje wsparcia, m.in.: zasiłki dla opiekunów, pomoc kobietom w ciąży, osobom uzależnionym, pomoc socjalna dla uczniów i studentów, wsparcie w ramach Karty Dużej Rodziny, dodatek energetyczny (pomoc nisko uposażonym w wydatkach na energię), nieodpłatna pomoc prawna;

 • dla każdego rodzaju świadczenia – wzory dokumentów.

  Wydanie drugie zostało rozszerzone o omówienie licznych nowelizacji prawa zabezpieczenia społecznego oraz ich aktualnej wykładni, wzbogaconej najnowszym orzecznictwem sądowym. Uwzględnia ono zmiany dotyczące:

 • zasad ustalania opłaty za pobyt w domach pomoc społecznej i zwalniania z odpłatności,

 • przyznawania usług opiekuńczych w trybie pilnym,

 • funkcjonowania mieszkań chronionych, schronisk dla osób bezdomnych i centrów usług społecznych,

 • awansu zawodowego i ocen okresowych pracowników socjalnych,

 • organu właściwego w sprawach koordynacji świadczeń,

 • przyznawania świadczenia wychowawczego i świadczeń z funduszu alimentacyjnego,

 • zsynchronizowania działań zmierzających do walki z różnymi typami uzależnień behawioralnych,

 • zwiększenia bezpieczeństwa ofiar przemocy w rodzinie oraz mechanizmu izolacji sprawcy od ofiary,

 • nowych regulacji służących szeroko rozumianemu wsparciu rodziny, w tym ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym, świadczenia „Dobry start”, programu dożywiania „Posiłek w szkole i w domu” oraz wsparcia kobiet w ciąży i rodzin w ramach tzw. ustawy „Za życiem”,

 • kryteriów dochodowych i zasad ustalania dochodu,

 • interpretacji przepisów regulujących świadczenia nienależnie pobrane,

 • wpływ rozwoju nowych technologii na procedurę administracyjną i usprawnień w zakresie samodzielnego pozyskiwania przez organ informacji niezbędnych do wydania decyzji.

  Adresatami publikacji są:

 • ośrodki pomocy społecznej: ops-y, mops-y (na poziomie gminy), powiatowe centra pomocy rodzinie, regionalne ośrodki pomocy społecznej (na poziomie wojewódzkim),

 • placówki resocjalizacyjne,

 • placówki wychowawcze,

 • domy pomocy społecznej,

 • placówki zapewniające całodobową opiekę,

 • ośrodki wsparcia,

 • poradnie specjalistyczne,

 • ośrodki kształcące kadry pracowników socjalnych,

 • kuratorzy,

 • organizacje współpracujące (fundacje, stowarzyszenia) w dziedzinie pomocy społecznej,

 • organizacje pożytku publicznego,

 • kancelarie prawnicze specjalizujące się w omawianej tematyce,

 • sądy rodzinne i administracyjne,

 • samorządowe kolegia odwoławcze,

 • studenci nauk społecznych i administracji.