Αθηναίων Πολιτεία

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΚΒ'.
ΑΛΛΑ ΚΛΗΡΩΤΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ

Διά κλήρου δε ορίζουν και αθλοθέτας δέκα άνδρας, ένα από κάθε φυλήν· ούτοι δε υποστάντες τον έλεγχον, μένουν εις το αξίωμα τέσσαρα έτη και διοικούν και την πομπήν των Παναθηναίων και τον αγώνα της μουσικής και τον γυμνικόν αγώνα και την ιπποδρομίαν, και διά την κατασκευήν του πέπλου (της Αθηνάς) φροντίζουν, και τους αμφορείς (διά έπαθλα) αυτοί μετά της βουλής φροντίζουν να κατασκευασθούν και το έλαιον διανέμουν εις τους αθλητάς νικητάς. Συλλέγεται δε αυτό το έλαιον από τας ιεράς ελαίας (³⁰¹) · εισπράττει δε ο άρχων από τους έχοντας τα κτήματα, εις τα οποία είναι αι ιεραί ελαίαι, τρία ημικοτύλια (³⁰²) από κάθε στέλεχος ελαίας. Πρότερον δε επωλούσε τον καρπόν η πόλις· και αν κανείς ήθελεν εκριζώση η υλοτομήση ελαίαν ιεράν, εδίκαζεν αυτόν η εξ Αρείου Πάγου βουλή, και αν ήθελε τον καταδικάση ως ένοχον τούτου, ετιμώρουν αυτόν με θάνατον. Αφ' ότου δε ο έχων το κτήμα παρέχει το έλαιον (³⁰³) , υπάρχει μεν ο νόμος, έχει όμως περιπέση εις αχρηστίαν· διότι το έλαιον από το όλον κτήμα και όχι από καθένα στέλεχος χωριστά παρέχεται εις την πόλιν. Συλλέξας λοιπόν ο άρχων το επί της αρχοντίας του παρεχόμενον (ούτω), παραδίδει αυτό εις τους ταμίας εις την Ακρόπολιν και δεν επιτρέπεται εις αυτόν ν' αναβή εις την θέσιν του, εις τον Άρειον Πάγον, πριν ή παραδώση όλον το έλαιον εις τους ταμίας. Οι δε ταμίαι καθ’ όλον μεν τον άλλον καιρόν φυλάττουν αυτό εις την ακρόπολιν, εις την εποχήν δε των Παναθηναίων μοιράζουν αυτό μετρημένον εις τους αθλοθέτας, οι δε αθλοθέται εις τους εκ των αγωνιστών νικητάς. Διότι υπάρχουν έπαθλα διά μεν τους νικητάς εις την μουσικήν εξ αργύρου και χρυσού, διά δε τους νικητάς εις πολεμικά γυμνάσματα ασπίδες, διά δε τους νικητάς εις τους γυμνικούς αγώνας και την ιπποδρομίαν έλαιον.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΚΓ'
ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΔΙΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ

Διά χειροτονίας δε εκλέγουν και τας στρατιωτικάς αρχάς όλας, δέκα στρατηγούς, πρότερον μεν ένα από καθεμίαν φυλήν, τώρα δε εξ όλων ομού των φυλών. Και τούτους διορίζουν με την ιδίαν ψηφοφορίαν, ένα μεν διά το βαρύ πεζικόν, ο οποίος είναι αρχηγός των πεζών, αν εκστρατεύσουν έξω της χώρας, ένα δε διά την χώραν, ο οποίος έχει την φύλαξιν της χώρας, και αν διεξάγεται πόλεμος εντός της χώρας, τον διεξάγει αυτός· δύο δε στρατηγούς διά τον Πειραιά, τον μεν ένα εις την Μουνυχίαν, τον δε άλλον εις την Ακτήν, οι οποίοι έχουν την φροντίδα της εκεί φρουρήσεως και των εν Πειραιεί (ναυστάθμων)· ένα δε στρατηγόν των πολεμικών ομίλων (συμμοριών), ο οποίος και τον κατάλογον των τριηράρχων (³⁰⁴) καταρτίζει, και μεταξύ τούτων διενεργεί τας αντιδόσεις (³⁰⁵) , και τας ενστάσεις (³⁰⁶) τας αναφερομένας εις τούτους εισάγει προς εκδίκασιν· τους δε άλλους (πέντε) στρατηγούς διαθέτουσιν αναλόγως των παρουσιαζομένων αναγκών.

Γίνεται δε νέα περί αυτών ψηφοφορία (³⁰⁷) εις κάθε νέαν πρυτανείαν, εάν φαίνωνται ότι καλώς άρχουν (ή όχι)· και αν διά της ψηφοφορίας αποδοκιμάσουν κανένα, γίνεται εναντίον αυτού δίκη εις το δικαστήριον, και αν μεν καταδικασθή (³⁰⁸) , ορίζουν ποίαν ποινήν πρέπει να υποστή, ή τι πρόστιμον να πληρώση, αν δε απαλλαγή (³⁰⁹) , αναλαμβάνει πάλιν το αξίωμα.

Έχουν δ' εξουσίαν οι στρατηγοί όταν διοικούν τον στρατόν και να φυλακίζουν τον ατακτούντα και να εκδιώκουν αυτόν από το στράτευμα (³¹⁰) και να του επιβάλλουν πρόστιμον (³¹¹) · δεν συνειθίζουν όμως τώρα να επιβάλλουν.

Εκλέγουν δε διά χειροτονίας και δέκα ταξιάρχους, ένα από κάθε φυλήν· αυτός δε είναι αρχηγός των στρατιωτών της φυλής του (φυλετών) και διορίζει τους αρχηγούς των λόχων.

Εκλέγουν δε διά χειροτονίας και ιππάρχους, δύο εξ όλων των φυλών, ούτοι δε διοικούν τους ιππείς διανείμαντες τας φυλάς, πέντε ο καθένας· έχουν δε εξουσίαν ομοίαν με εκείνην, την οποίαν έχουν οι στρατηγοί επί των πεζών· νέα δε ψηφοφορία (εις κάθε πρυτανείαν) γίνεται και δι' αυτούς.

Διά χειροτονίας δε εκλέγουν και φυλάρχους, ένα από κάθε φυλήν, ο οποίος θα έχη την αρχηγίαν των ιππέων, καθώς ακριβώς οι ταξίαρχοι έχουν την αρχηγίαν των πεζών.

Εκλέγουν δε και ίππαρχον εις Λήμνον, ο οποίος έχει την διοίκησιν των εις την Λήμνον ιππέων.

Διά χειροτονίας δε εκλέγουν και ταμίαν (του ιερού πλοίου) της Παράλου και τώρα του πλοίου του Άμμωνος (³¹²) .

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΚΔ'.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΙΣΘΟΙ

Αι δε διά κλήρου εκλεγόμεναι αρχαί πρότερον μεν ήσαν εκείναι μεν αι οποίαι εκληρούντο μαζί με τους εννέα άρχοντας διά κλήρου εκ του συνόλου κάθε φυλής (³¹³) , εκείναι δε αι οποίαι εκληρούντο εις το Θησείον, ελαμβάνοντο εξ υποψηφίων οι οποίοι ωρίζοντο εις κάθε δήμον (³¹⁴) · επειδή δε επωλούσαν (τας ψήφους) οι δήμοι, κληρώνουν τώρα και τας αρχάς αυτάς εκ του συνόλου κάθε φυλής, πλην των βουλευτών και των φρουρών τούτους δε εις τους δήμους αφήνουν το δικαίωμα να τους εκλέγουν.

Λαμβάνουν δε μισθόν (³¹⁵) πρώτον μεν οι ψηφοφόροι πολίται (³¹⁶) εις κάθε μεν συνέλευσιν του δήμου μίαν δραχμήν, εις δε την κυρίαν συνέλευσιν εννέα οβολούς (³¹⁷). Έπειτα τα δικαστήρια (ήτοι οι δικασταί) τρεις οβολούς κάθε συνεδρίασιν, έπειτα η βουλή (οι βουλευταί) πέντε οβολούς κάθε συνεδρίασιν· εις δε τους πρυτανεύοντας δίδεται διά σιτηρέσιον επί πλέον ένας οβολός (³¹⁸). Έπειτα διά συντήρησίν των λαμβάνουν οι εννέα άρχοντες τέσσαρας οβολούς καθένας και συντηρούν καθένας μαζί του ένα κήρυκα και ένα αυλητήν. Έπειτα ο άρχων εις Σαλαμίνα μίαν δραχμήν την ημέραν. Οι αθλοθέται δε δειπνούσιν εις το πρυτανείον όλον τον μήνα Εκατομβαιώνα όταν είναι η εορτή των Παναθηναίων, αρχίζοντες από την τετάρτην ημέραν του μηνός. Οι αμφικτύονες οι αποστελλόμενοι εις Δήλον, λαμβάνουν μίαν δραχμήν την ημέραν εκ του ταμείου της Δήλου. Λαμβάνουν δε μισθόν χρηματικόν διά συντήρησίν των και όσοι αποστέλλονται ως άρχοντες εις Σάμον ή Σκύρον ή Λήμνον ή Ίμβρον.

Επιτρέπει δε ο νόμος τα μεν πολεμικά αξιώματα, ν' αναλαμβάνη πολλάκις ο αυτός, από δε τα άλλα αξιώματα κανέν (δεν επιτρέπεται ν' αναλάβη τις επανειλημμένως) πλην του βουλευτικού δύο φοράς.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΚΕ'.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ

Τα δε δικαστήρια καταρτίζουν (³¹⁹) οι εννέα άρχοντες διά καθεμίαν φυλήν χωριστά, ο δε γραμματεύς των θεσμοθετών καταρτίζει τα της δεκάτης φυλής. Υπάρχουν δε εις τα δικαστήρια δέκα είσοδοι, μία διά κάθε φυλήν και είκοσι κληρωτίδες (³²⁰) , δύο διά κάθε φυλήν, και εκατόν κιβώτια, από δέκα διά κάθε φυλήν, και ακόμη άλλα δέκα κιβώτια, μέσα εις τα οποία τοποθετούνται αι πινακίδες των κληρωθέντων δικαστών και δύο υδρίαι. Και εις κάθε είσοδον παρατίθενται βακτηρίαι τόσαι, όσοι είναι οι δικασταί· και βάλανοι ρίπτονται μέσα εις την υδρίαν ισάριθμοι με τας βακτηρίας, είναι δε γραμμένα επάνω εις τας βαλάνους από τα στοιχεία του αλφαβήτου τα μετά το ενδέκατον – το λ – τόσα στοιχεία, όσα δικαστήρια πρόκειται να καταρτισθούν.

Δύνανται δε να είναι δικασταί οι άνω των τριάκοντα ετών, όσοι απ' αυτούς δεν χρεωστούν εις το δημόσιον ή δεν έχουν στερηθή των πολιτικών δικαιωμάτων αυτών· εάν δε κανείς παρακάθηται ως δικαστής παρανόμως, καταγγέλλεται και εισάγεται εις το δικαστήριον, εάν δε καταδικασθή, επιβάλλουν εις αυτόν ποινήν οι δικασταί, οποίαν ήθελον κρίνη ότι πρέπει να υποστή τιμωρίαν ή να πληρώση πρόστιμον. Εάν δε καταδικασθή εις χρηματικήν ποινήν, πρέπει να φυλακισθή έως ότου πληρώση και την προηγουμένην οφειλήν του διά την οποίαν κατηγγέλθη και το πρόστιμον το οποίον ήθελε επιβάλη εις αυτόν το δικαστήριον.

Έχει δε κάθε δικαστής μίαν πινακίδα ξυλίνην (³²¹) εις την οποίαν είναι γραμμένον το πατρικόν του όνομα και ο δήμος του και έν γράμμα από τα στοιχεία του αλφαβήτου έως το κ. Διότι οι δικασταί είναι κατά φυλάς χωρισμένοι εις δέκα μέρη, ισάριθμοι περίπου εις κάθε γράμμα. Όταν δε ο θεσμοθέτης διά κλήρου ορίση (³²²) τα γράμματα, όσα πρέπει να απαρτίσουν τα δικαστήρια (³²³) , ο δημόσιος υπηρέτης λαμβάνων θέτει εις την είσοδον του καθενός δικαστηρίου το γράμμα, το οποίον διά κλήρου ωρίσθη (³²⁴) .

[Το περαιτέρω κείμενον της 31ης μέχρι της 36ης στήλης του παπύρου είναι εις πολλά μέρη φθαρμένον, ώστε ασφαλής και συνεχής αποκατάστασις αυτού δεν είναι δυνατή. Από τας αναγνωσθείσας όμως φράσεις και λέξεις και από τας γενομένας συμπληρώσεις τη βοηθεία άλλων αρχαίων κειμένων δύναται να καταρτισθή η όλη έννοια του κειμένου ως εξής].

Μεθ' ό διά κλήρου προβαίνουν εις την υπόδειξιν των δικαστών της ημέρας. Προς τούτο οι δικασταί συναθροίζονται κατά φυλάς χωριστά εις τα δέκα τμήματα, ως ανωτέρω ελέχθη. Κάθε τμήμα δε περιέχει δέκα κιβώτια, φέροντα καθέν από ένα γράμμα μέχρι του κ, (όπως και αι πινακίδες των δικαστών). Όταν δε ρίψουν οι δικασταί τας πινακίδας καθείς μέσα εις το κιβώτιον, επί του οποίου είναι γραμμένον το αυτό γράμμα, το οποίον και εις την πινακίδα, ο θεσμοθέτης με την σειράν των γραμμάτων, αφού ανακινήση το κιβώτιον ο δημόσιος υπηρέτης, λαμβάνει από κάθε πινάκιον μίαν πινακίδα. Αυτός δε ο πρώτος κληρωθείς, λέγεται εμπήκτης, και εμπήγει τας πινακίδας τας εξαγομένας εκ του κιβωτίου κατά σειράν εις την κανονίδα (³²⁵) , επί της οποίας υπάρχει το αυτό γράμμα το οποίον είναι επί του κιβωτίου. Διά κλήρου δε τοιουτοτρόπως λαμβάνεται ούτος, ίνα μη ο αυτός πάντοτε εμπηγνύων παρανομή. Είναι δε δέκα κανονίδες, μία εις καθέν κιβώτιον. Όταν δε ρίψη μέσα τους κύβους, ο άρχων προσκαλεί την αντίστοιχον φυλήν να προσέλθη εις την κληρωτίδα. Είναι δε κύβοι ξύλινοι ανάμικτοι μαύροι και λευκοί. Όσοι δε τυχόν χρειάζεται να κληρωθούν δικασταί, τόσοι ρίπτονται μέσα λευκοί, ήτοι ένας εις κάθε πέντε πινακίδας, οι δε μαύροι άλλοι τόσοι. Όταν δε ο άρχων εξάγη τους κύβους, προσκαλεί ο κήρυξ εκείνους οι οποίοι λάχουν (³²⁶). Είναι δε και ο εμπήκτης ο οποίος θέτει την εξαχθείσαν πινακίδα εις την κανονίδα.

Εκείνος δε ο οποίος εκλήθη και εσημειώθη ανασύρει μίαν βάλανον από την υδρίαν και προβάλλων αυτήν ώστε να φαίνεται το γράμμα, την δεικνύει φανερά εις τον άρχοντα τον προεδρεύοντα. Ο δε άρχων όταν ιδή την βάλανον, αναλόγως ρίπτει την πινακίδα αυτού εις το κιβώτιον εκείνο, όπου είναι γραμμένον τα αυτό στοιχείον, το οποίον και εις την βάλανον· γίνεται δε τοιουτοτρόπως η διπλή κλήρωσις διά να αποτελή μέλος κάθε δικαστηρίου όποιος κληρωθή και όχι όποιος (εκ των προκληρωθέντων) θέλη και διά να μη είναι δυνατόν να μαζεύση κανείς εις ένα δικαστήριον εκείνους τους οποίους θα ήθελε. Ευρίσκονται δε πλησίον του άρχοντος τόσα κιβώτια, όσα πρόκειται να καταρτισθούν δικαστήρια και έχουν καθέν ένα στοιχείον, εκείνο ακριβώς το οποίον είναι επάνω εις την είσοδον κάθε ωρισμένου διά συνεδρίασιν δικαστηρίου. Μεθ’ ό (όταν συντελεσθή και αυτή η κλήρωσις) κάθε διά της κληρώσεως ορισθείς επιδεικνύει την βάλανον… ο δε δημόσιος υπηρέτης δίδει εις αυτόν βακτηρίαν ομοιόχρωμον με το δικαστήριον, επί του οποίου είναι το αυτό γράμμα, το οποίον και εις την βάλανον, ίνα υποχρεωτικώς εισέλθη εις το ιδικόν του δικαστήριον διότι, εάν εισέλθη εις άλλο, εξελέγχεται από το χρώμα της βακτηρίας. Διότι τα δικαστήρια έχουν καθένα τα χρώμα του επάνω εις τον σφηκίσκον της εισόδου (³²⁷). Ο δε λαβών την βακτηρίαν πηγαίνει εις το δικαστήριον το ομοιόχρωμον μεν με την βακτηρίαν, έχον δε το αυτό γράμμα, τα οποίον είναι εις την βάλανον. Όταν δε εισέλθη, παραλαμβάνει επισήμως έν διάσημον του δικαστικού αξιώματος, διδόμενον παρά του διά κλήρου έχοντος το υπούργημα τούτο ³²⁸) , αποθέτων και την βάλανον και την βακτηρίαν.

Τα δικαστήρια μεν λοιπόν καταρτίζονται κατ' αυτόν τον τρόπον. Αφού δε τελειώσουν οι εμπήκται, αποδίδουν εις τους μη κληρωθέντας τας πινακίδας των. Οι δε υπηρέται οι δημόσιοι κάθε φυλής παραδίδουν – έν εις κάθε δικαστήριον – τα κιβώτια, μέσα εις τα οποία ευρίσκονται τα ονόματα της φυλής, όσα είναι εις καθέν από τα δικαστήρια. Παραδίδουν δε αυτά εις τους επί τούτω διά κλήρου οριζομένους διά ν' αποδώσουν εις τους δικαστάς εις καθέν δικαστήριον κατά τάξιν τας πινακίδας, ίνα επί τη βάσει τούτων πληρωθή ο μισθός (³²⁹). Διενεργείται δε ο έλεγχος ούτος εις κάθε δικαστήριον χωριστά.

Τοποθετούνται δε εις το πρώτον δικαστήριον δύο κληρωτίδες και κύβοι χαλκοί, επάνω εις τους οποίους υπάρχουν τα χρώματα των δικαστηρίων, και άλλοι κύβοι επάνω εις τους οποίους είναι γραμμένα τα ονόματα των αρχών. Δύο δε θεσμοθέται, οποίοι ορισθούν διά κλήρου, ρίπτουν μέσα εις τας δύο κληρωτίδας τους κύβους, ο μεν ένας τους κύβους με τα χρώματα των δικαστηρίων εις την μίαν κληρωτίδα, ο δε άλλος τους κύβους με τα ονόματα των αρχών εις την άλλην. Συγχρόνως δε οι δύο ενεργούν την κλήρωσιν. Εκείνη δε εκ των αρχών (³³⁰) η οποία κληρωθή πρώτη αντίστοιχος με το πρώτον δικαστήριον το οποίον κληρωθή, ορίζεται διά κηρύγματος του κήρυκος να συνεδριάση εις το δικαστήριον τούτο, οποία δε τύχη να κληρωθή δευτέρα να συνεδριάση εις το δεύτερον και ούτω καθεξής όλαι αι άλλαι, διά να μη γνωρίζη καμμία από τας (δικαστικάς) αρχάς εις ποίον δικαστήριον θα δικάση, αλλά εις όποιον δικαστήριον διά κλήρου τύχη εις αυτό να συνεδριάση. Όταν δε αι δικαστικαί αρχαί προσέλθουν και συγχρόνως όλοι οι δικασταί έχουν συναθροισθή, η προϊσταμένη εις κάθε δικαστήριον αρχή εξάγει από κάθε κιβώτιον μίαν πινακίδα διά ν' αποτελεσθούν δέκα, ήτοι ένας από κάθε φυλήν και τας πινακίδας αυτάς θέτει ο πρόεδρος εις άλλο άδειο κιβώτιον, απ' αυτό δε διά κλήρου ορίζει τους τέσσαρας μεν πρώτους διά την επιστασίαν του ύδατος (³³¹) , τέσσαρας δε άλλους ως ψηφολέκτας, διά να μη δύναται κανείς (εκ των προτέρων γνωρίζων) να διαφθείρη μήτε εκείνον ο οποίος φυλάττει το ύδωρ, μήτε εκείνον ο οποίος συναθροίζει τας ψήφους των δικαστών, μηδέ να γίνεται εις τας υπηρεσίας αυτάς παρανομία καμμία. Όλοι δε οι κληρωθέντες δικασταί λαμβάνουν από τον ταμίαν την πληρωμήν των σύμφωνα με τον κατάλογον των ονομάτων (³³²) κατά την σειράν του οποίου θα λάβουν τον μισθόν. Λαμβάνουν δε ευθύς αυτόν κατά τάξιν κάθε μία φυλή εις καθέν δικαστήριον, όπου έλαχε διά να δικάση, και καταμερισθέντες εις ολιγαρίθμους ομάδας ανά δύο ή τρεις, ίνα μη πολλοί συρρεύσαντες εις το ίδιον μέρος παρενοχλούνται αναμεταξύ των.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΚΣΤ'.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Όταν δε αυτά γίνουν, εκφωνούν τας δίκας, και όταν μεν ιδιωτικής φύσεως δικάζουν, κατά τους τύπους του ιδιωτικού δικαίου, σύμφωνα με την τάξιν η οποία κατά νόμον ορίζεται εις κάθε υπόθεσιν, και προβάλλουν ενστάσεις οι αντίδικοι ως προς αυτό μόνον το πράγμα (³³³). Όταν δε δικάζουν υποθέσεις δημοσίου δικαίου κατά τους τύπους του δημοσίου δικαίου, καθεμίαν υπόθεσιν χωριστά εις μίαν συνεδρίασιν.

Είναι δε κλεψύδραι.. (³³⁴) έχουσαι τας εκροάς αυτών προς το.. (³³⁵) μέρος, οι δε κληρωθέντες επόπται του ύδατος ορίζουν τον χρόνον της διεξαγωγής κάθε δίκης (³³⁶). (Ορίζεται δε χρονικόν διάστημα διάφορον διά τας δίκας αναλόγως της σπουδαιότητος αυτών, μετρείται δε μόνον ο χρόνος ο διαρρέων διά την κατηγορίαν, διά την απολογίαν και την απόφασιν] (³³⁷) · ο δε επόπτης του ύδατος κρατεί τον σωλήνα (³³⁸) όταν είναι ανάγκη διά την δίκην ν' αναγνωσθή υπό του γραμματέως νόμος ή μαρτυρική κατάθεσις. Όταν δε η δίκη είναι δι' ολόκληρον ημέραν, τότε δεν κρατούν τον σωλήνα (³³⁹) (εφ' όσον αναγινώσκονται νόμοι ή καταθέσεις) το δε ύδωρ, το οποίον χύνουν μέσα εις τας κλεψύδρας διά τον κατήγορον ομού και τον απολογούμενον, υπολογίζεται με τας ημέρας του μηνός Ποσιδεώνος (³⁴⁰). [Έχουν δε δικαίωμα να μεταχειρισθούν χρονικόν διάστημα ο κατήγορος, ο απολογούμενος και οι δικασταί, ίσον ο καθένας. Διά να μη γίνωνται δε παραβάσεις, ωρίσθησαν οι επόπται, ο μεν είς εις μίαν κλεψύδραν διά τους ενάγοντας, ο δε έτερος εις άλλην κλεψύδραν διά τους εναγομένους (³⁴¹). Το τρίτον δε μέρος του χρόνου διατίθεται διά την απόφασιν, ήτοι διά να δικάσουν οι δικασταί.. Υπάρχουν δε ως ποιναί ωρισμέναι δεσμά (φυλάκισις), δήμευσις, πληρωμή χρημάτων, και αποφαίνονται οι δικασταί τι πρέπει να υποστή, ή να πληρώση ο καταδικαζόμενος (³⁴²). Όταν δε είναι ανάγκη να εισαχθώσι προς εκδίκασιν κατ' εξοχήν σοβαραί μηνύσεις, συνενούνται τρία δικαστήρια αποτελούντα την ηλιαίαν] (³⁴³)

Υπάρχουν δε ψήφοι χάλκινοι έχουσαι εις το μέσον μικρόν αύλακα, αι μεν ημίσειαι τρυπημέναι, αι δε ημίσειαι πλήρεις· οι δε κληρωθέντες ψηφολέκται, όταν τελειώση η διαδικασία (³⁴⁴) παραδίδουν εις καθένα δικαστήν δύο ψήφους, μίαν τρυπημένην και μίαν πλήρη, φανερά διδομένας, ώστε να τας βλέπουν οι αντίδικοι, δια να μη λαμβάνουν οι δικασταί μήτε πλήρεις, μήτε τρυπημένας και τας δύο (³⁴⁵). – — · καθόσον αποδίδων λαμβάνει (την βακτηρίαν) και ψηφίζουν τοιουτοτρόπως όλοι· διότι δεν είναι δυνατόν να λάβη (ο ψηφολέκτης) ουδενός το σύμβολον εάν δεν έχη ούτος ψηφίση.

Υπάρχουν δε τοποθετημένοι εις το δικαστήριον δύο αμφορείς, ο μεν ένας χάλκινος ο δε άλλος ξύλινος, ξέσκεποι (³⁴⁶) διά να μη είναι δυνατόν να ριφθούν από πριν μέσα εις αυτούς ψήφοι, εις αυτούς δε ψηφίζουν οι δικασταί· και εις μεν τον χάλκινον γίνεται η πραγματική ψηφοφορία εις δε τον ξύλινον ρίπτονται αι άκυροι ψήφοι (³⁴⁷) · έχει δε ο χάλκινος σκέπασμα με μίαν οπήν ανοιγμένην τόσον, ώστε να χωρή μίαν μόνην ψήφον, διά να μη δύναται να ρίπτη ο αυτός δύο ψήφους (³⁴⁸). Όταν δε πρόκειται να αρχίσουν ψηφίζοντες οι δικασταί, ο κήρυξ φωνάζει πρώτον αν θα προσβάλουν τας μαρτυρίας οι αντίδικοι· διότι δεν επιτρέπεται να προσβληθούν αι μαρτυρίαι όταν αρχίση η ψηφοφορία· δεύτερον δε πάλιν τυπικώς φωνάζει (³⁴⁹): «η τρυπημένη ψήφος είναι δια τον πρώτον αγορεύσαντα, η δε πλήρης διά τον ύστερον αγορεύσαντα (³⁵⁰) ». Ο δε δικαστής λαβών από το δισκάριον (³⁵¹) τας ψήφους, πιέζων το μέσον της ψήφου και μη φανερώνων εις τους διαδίκους ούτε το τρυπημένον ούτε το πλήρες μέρος της ψήφου, ρίπτει την μεν κυρίαν (³⁵²) ψήφον εις τον χάλκινον αμφορέα την δε άκυρον εις τον ξύλινον.

Όταν δε ψηφίσουν όλοι, τότε οι προς τούτο ωρισμένοι υπηρέται, λαβόντες τον κύριον αμφορέα (³⁵³) , τον αδειάζουν επάνω εις άβακα, ο οποίος έχει τόσας τρύπας, όσαι ακριβώς είναι αι ψήφοι. [Αμέσως δε αρχίζει η αρίθμησις (³⁵⁴) ]. Και ποίαι εκ των ψήφων είναι τρυπημέναι και ποίαι πλήρεις είναι φανερόν εις τους αντιδίκους (³⁵⁵). Οι δε διά κλήρου ορισθέντες ψηφολέκται κάμνουν την αρίθμησιν αυτών επί του άβακος (³⁵⁶) , χωριστά μεν λογαριάζοντες τας πλήρεις, χωριστά δε τας τρυπημένας. Και φωνάζει ο κήρυξ τον αριθμόν των ψήφων, του μεν ενάγοντος τας τρυπημένας, του δε εναγομένου τας πλήρεις. Όποιος δε από τους δύο λάβη περισσοτέρους, αυτός κερδίζει την δίκην, αν δε είναι ίσαι απαλλάσσεται ο εναγόμενος. Έπειτα πάλιν ορίζουν την ποινήν, αν χρειάζεται να καθορισθή αύτη, ψηφίζοντες με τον αυτόν τρόπον, αποδίδοντες μεν το δικαστικόν σύμβολον παραλαμβάνοντες δε την βακτηρίαν. Ο δε καθορισμός της ποινής επιτρέπει αγόρευσιν διαρκείας ημίσεως μέτρου ύδατος εις καθένα των δύο διαδίκων (³⁵⁷) Όταν δε οι δικασταί έχουν δικάση (τοιουτοτρόπως) σύμφωνα με τας διατυπώσεις των νόμων, λαμβάνουν τον μισθόν, (προσερχόμενοι εκεί) όπου καθένας διά κλήρου αρχικώς ωρίσθη (³⁵⁸) .

Τ Ε Λ Ο Σ

Η Σειρά των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, των Εκδόσεων Φέξη, υπήρξεν ένας σταθμός στα ελληνικά χρονικά. Για πρώτη φορά προσφερόταν συστηματικά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, η αρχαία ελληνική σκέψη (ιστορία, φιλοσοφία, ποίηση, δράμα, δικανικός και πολιτικός λόγος) σε δημιουργικές μεταφορές της, από τους άριστους μεταφραστές του τόπου, στην πιο σύγχρονη μορφή που πήρε εξελισσόμενο το γλωσσικό της όργανο. Ο Όμηρος, οι Τραγικοί κι ο Αριστοφάνης, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πλάτων, ο Ξενοφών, ο Αριστοτέλης, ο Θεόκριτος, ο Θεόφραστος, ο Επίκτητος, ο Πλούταρχος, ο Λουκιανός κλπ. προσφέρονται και σήμερα, στις κλασικές πια μεταφράσεις των Πολυλά, Ραγκαβή, Μωραϊτίδη, Κονδυλάκη, Ποριώτη, Γρυπάρη, Τανάγρα, Πολέμη, Καμπάνη, Καζαντζάκη, Βάρναλη, Αυγέρη, Βουτιερίδη, Ζερβού, Φιλαδελφέως, Τσοκόπουλου, Σιγούρου, Κ. Χρηστομάνου κλπ, σε μια σύγχρονη σειρά εκδόσεων βιβλίου τσέπης, πράγμα που επίσης γίνεται για πρώτη φορά, συστηματικά, στην Ελλάδα.

Αθηναίων Πολιτεία Ιστορία πολιτική και πολιτεία των Αθηνών, η κυριωτέρα της μεγάλης «περί πολιτευμάτων» συγγραφής του Αριστοτέλους, θαυμάζεται εν αυτή η λιτότης, και η τάξις της συγγραφής, παρεχούσης πλείστας πολιτειακάς μελέτας.

Η μετάφρασις με αποκατάστασιν του ελλείποντος κειμένου και με εισαγωγήν περί του βίου και του έργου του Αριστοτέλους υπό του κ. I. Ζερβού.